ΛΙΚΟΤΙΝΑΡΑ (ή Λικοτιναρέ)

Η Λικοτιναρά βρίσκεται σε υψόμετρο 290 μέτρων νότια του Κεφαλά, στο ανατολικό άκρο των υψωμάτων του Βάμου και νοτιοανατολικά του δάσους του Ρουπακιά. Λόγω της θέσης και του υψομέτρου του, το χωριό έχει εξαιρετική θέα στον Κόλπο του Αλμυρού και σε μια καθαρή μέρα μπορεί κανείς να δει όλη τη βόρεια ακτογραμμή της Π.Ε. Ρεθύμνου μέχρι τον Κουλούκωνα (τα λεγόμενα Τάλεια Όρη της αρχαιότητας). Η προέλευση της ονομασίας «Λικοτιναρά» δεν είναι γνωστή, αλλά το χωριό πρέπει να ιδρύθηκε κατά την Τουρκοκρατία, καθώς δεν μνημονεύεται στις απογραφές της Βενετοκρατίας. Αναφέρεται ωστόσο στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834, σύμφωνα με την οποία ο Δράπανος, ο Κεφαλάς, το Ξηροστέρνι, η Σούρη, τα Σελλιά και η Λικοτιναρά κατοικούνταν από 300 χριστιανικές και 25 μουσουλμανικές οικογένειες. Παρότι τα σπίτια του οικισμού είναι διεσπαρμένα, πολλά από αυτά αποτελούν εξαιρετικά δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής, ενώ κάποια έχουν επισκευαστεί και διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Στην πλαγιά κάτω από το χωριό έχουν φυτρώσει αρκετοί φοίνικες, οι οποίοι έχουν προσδώσει στην τοποθεσία το όνομα Βαγιωνιά. Οι ντόπιοι δε γνωρίζουν πως φύτρωσαν εκεί αυτά τα τροπικά δέντρα, άρα το πιθανότερο είναι οι σπόροι τους να μεταφέρθηκαν εκεί από αποδημητικά πουλιά, τα οποία περνούν κάθε χρόνο από αυτή την περιοχή ταξιδεύοντας από και προς την Αφρική. Στην ίδια βραχώδη ακτή βρίσκονται τα σπήλαια του Παυλή, στα οποία λέγεται ότι κρύβονταν οι κάτοικοι της περιοχής όταν γίνονταν συγκρούσεις κατά την Τουρκοκρατία. Ένα από αυτά λέγεται Φουρνάκι, επειδή μαγείρευαν μέσα ή κοντά σε αυτό, ενώ ένα άλλο ονομάζεται Χρυσόσπηλιος, ενδεχομένως επειδή φύλασσαν κάτι πολύτιμο ή σημαντικό σε αυτό. Όλη η περιοχή ανατολικά του χωριού είναι γνωστή ως «Γκρεμνά» και αποτελεί προστατευόμενο οικοσύστημα που υπάγεται στο Δίκτυο Natura 2000. Στη Λικοτιναρά επίσης υπάγεται το βόρειο τμήμα της παραλίας Καλυβάκι (ανατολικά της Εξώπολης και βόρεια της Βλυχάδας), όπου βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Κυριακής και ένα γερμανικό φυλάκιο-πολυβολείο που χτίστηκε στην κατοχή, για να ελέγχει την είσοδο του λιμανιού της Γεωργιούπολης.

Διοικητικά, η Λικοτιναρά αναφέρεται ως μέρος του Δήμου Βάμου το 1881 και το 1900, μέρος του αγροτικού δήμου Σελλίων το 1920 και μέρος της κοινότητας Κάτω Κεφαλά το 1925. Μερικούς μήνες αργότερα, η Σούρη, τα Σελλιά και η Λικοτιναρά αποσχίστηκαν από τον Κεφαλά και συνέστησαν αυτοτελή κοινότητα, η οποία έγινε Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Βάμου το 1997 και μέρος του Δήμου Αποκορώνου το 2010.

Επιμέλεια & σύνταξη κειμένων: Γιώργος Λιμαντζάκης