ΛΙΤΣΑΡΔΑ

Η Λιτσάρδα βρίσκεται σε υψόμετρο 282 μέτρων στα νοτιοανατολικά του Βάμου, κοντά σε μια ράχη που σχηματίζεται ανάμεσα στα ομώνυμα υψώματα και σε αυτά του Κεφαλά. Το χωριό αναφέρεται πρώτη φορά σε μια απογραφή εκκλησιών του 1637 ως Lizzarda, που σημαίνει σαύρα. Σύμφωνα με μία άλλη θεωρία, προέρχεται από το όνομα Λιτσάρδος, αλλά δεν υπάρχουν περαιτέρω στοιχεία για την προέλευση ή σημασία του. Το χωριό δεν αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834, αλλά αναφέρεται στην οθωμανική του 1881, οπότε είχε 218 κατοίκους (214 χριστιανοί και 4 μουσουλμάνοι).

Παρότι τα σπίτια του οικισμού έχουν υποστεί αρκετές αλλοιώσεις με την αλλαγή χρήσεων και την πάροδο του χρόνου, διατηρούνται πολλά από τα παλιότερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά τους, ενώ ιδιαίτερα αξιόλογος είναι ο ναός της Παναγίας, ο οποίος έχει εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις εικόνες του έχει φιλοτεχνήσει ο Ιωάννης Αλιγιζάκης. Με πρωτοβουλία των πολιτιστικών συλλόγων Λιτσάρδας και Ξηροστερνίου, τις τελευταίες δεκαετίες έχουν ανακαινιστεί αρκετά σπίτια στο χωριό, ενώ το πανηγύρι που γίνεται εδώ στις 14 και 15 Αυγούστου κάθε χρόνο -εκτός του 2020- προσελκύει παραδοσιακά πλήθος κόσμου από τα γύρω χωριά, συχνά ακόμα και από τα Χανιά.

Στα νοτιοδυτικά της Λιτσάρδας, κοντά στα όρια με τον Βάμο και τον Άγιο Ματθαίο, υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας της Γιάτρισσας και ο χώρος-πάρκο «Κιβωτός», όπου φιλοξενούνται αρκετά είδη εξωτικών ζώων (μεταξύ των οποίων μαϊμούδες, στρουθοκάμηλοι και αντιλόπες), ενώ στα νοτιοανατολικά του χωριού, στον δρόμο προς τη Σούρη, βρίσκεται το σπήλαιο «του Δαφνέ η τρύπα», το οποίο έχει ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Στα ανατολικά της Λιτσάρδας εκτείνεται το δάσος του Ρουπακιά (ή Αρπακιά), το οποίο καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του πρανούς που σχηματίζεται μεταξύ των χωριών Ξηροστέρνι, Κεφαλάς και Λικοτιναρά, όπου θα χαραχθούν προσεχώς μονοπάτια που θα συνδέουν τα χωριά αυτά, όπως συνέβαινε μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα.

Διοικητικά, η Λιτσάρδα αναφέρεται ως μέρος του Δήμου Βάμου το 1881 και το 1900, και μέρος της κοινότητας Ξηροστερνίου από το 1928 μέχρι το 1997, όταν η κοινότητα αυτή έγινε δημοτικό διαμέρισμα του ανασυσταθέντος Δήμου Βάμου, ο οποίος έγινε μέρος του Δήμου Αποκορώνου το 2010.

Επιμέλεια & σύνταξη κειμένων: Γιώργος Λιμαντζάκης