ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗ

Η Γεωργιούπολη είναι ένας παραθαλάσσιος οικισμός που βρίσκεται στον μυχό του Κόλπου Αλμυρού, δίπλα στο σημείο όπου εκβάλλει ο ομώνυμος ποταμός. Ο πρώτος οικισμός στην περιοχή αυτή χτίστηκε στον λόφο του Βένου η Κεφάλα, όπου και αναπτύχθηκε σταδιακά η αρχαία πόλη Αμφιμάλιον ή Αμφιμάλλα, επίνειο της αρχαίας Λάππας (σήμερα Αργυρούπολη). Η περιοχή φαίνεται να εγκαταλείφθηκε κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο, αλλά στις αρχές του 13ου αιώνα οι Βενετοί αναγνώρισαν τη σημασία της και έχτισαν δύο μικρά φρούρια, τα οποία ονομάζονταν στα Καστελάκια ή Παλιοκάστελα στα ελληνικά και Castello dell’ Almiro στα ιταλικά. Οι βενετικές απογραφές δεν αναφέρουν οικισμό με μόνιμο πληθυσμό, αλλά στις οχυρώσεις θα πρέπει να υπήρχε μόνιμη φρουρά.

Τουλάχιστον ένα από τα φρούρια αυτά εξακολούθησε να υπάρχει κατά την Τουρκοκρατία, έως ότου καταστράφηκε το 1821 από ομάδα επαναστατών υπό τον Πρωτοπαπαδάκη. Οι Οθωμανοί δεν επιχείρησαν να το ξαναχτίσουν, με αποτέλεσμα το «στενό του Αλμυρού» να γίνει άντρο ληστών και λαθρεμπόρων κατά τις επόμενες δεκαετίες. Σε αυτό συντέλεσε ότι ο ποταμός Αλμυρός ήταν πλωτός για αρκετές εκατοντάδες μέτρα από την εκβολή του, ενώ οι βραχώδεις ακτές στα βόρεια πρόσφεραν κάλυψη από επιθέσεις ή πυρά από την ξηρά. Η κατάσταση αυτή άρχισε να αλλάζει το 1880, όταν εγκαταστάθηκε στην περιοχή ο Μιλτιάδης Παπαδογιαννάκης, έμπορος στην Αθήνα με καταγωγή από το Καλαμίτσι, με σκοπό να αποξηράνει τους βάλτους και να κάνει την περιοχή καλλιεργήσιμο κάμπο, ο οποίος θα αρδευόταν με τα νερά του ποταμού Αλμυρού. Παρά τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες, ο νέος οικισμός που ίδρυσε ως Αρμυρούπολη άρχισε το 1893 να προσελκύει νέους κατοίκους, ενώ το έλος αποξηράθηκε και φυτεύτηκαν εκατοντάδες ευκάλυπτοι και άλλα δέντρα, πολλά εκ των οποίων υπάρχουν έως σήμερα. Η μεταμόρφωση του έλους σε μια μικρή πόλη ολοκληρώθηκε το 1899 με τη μετονομασία του οικισμού σε Γεωργιούπολη, προς τιμήν του πρώτου Ύπατου Αρμοστή Κρήτης, πρίγκιπα Γεωργίου (1898-1906).

Η Γεωργιούπολη αναπτύχθηκε σημαντικά κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, γνώρισε ύφεση στα μέσα του και συνέχισε να αναπτύσσεται μετά την εκ νέου «ανακάλυψη» της Κρήτης από τους Ευρωπαίους επισκέπτες τη δεκαετία του ’70, με αποτέλεσμα να εξελιχθεί σε δημοφιλές τουριστικό θέρετρο. Πέρα από τις μεγάλες αμμώδεις παραλίες της, σημεία ενδιαφέροντος αποτελούν η γέφυρα του ποταμού Αλμυρού και το εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου, που παλιότερα ήταν νησί και πλέον συνδέεται με την απέναντι ξηρά με μώλο.

Διοικητικά, στη Γεωργιούπολη υπάγονται οι οικισμοί Ασπρουλιάνοι, Μαθές, Κάβαλλος και Μουρί. Η Αρμυρούπολη αναφέρεται ως τμήμα του Δήμου Μαθέ το 1881, Γεωργιούπολη του Δήμου Γεωργιουπόλεως από το 1900 μέχρι το 1915 και αυτοτελής κοινότητα έκτοτε μέχρι το 1999, οπότε και ανασυστάθηκε ο Δήμος Γεωργιούπολης, ο οποίος έγινε Δημοτική Ενότητα του Δήμου Αποκορώνου το 2010.

Επιμέλεια & σύνταξη κειμένων: Γιώργος Λιμαντζάκης